1. Artistieke dieven

Good artists copy, great artists steal.
Pablo Picasso

==

Iets nieuws verzinnen heeft iets magisch. ‘Hoe kwamen jullie op het idee?’ is een veel gestelde vraag over Hyves. Om de verwachtingsvolle blik van de vrager niet teleur te stellen antwoorden we vaak dat de website tot ons kwam in een droom.

‘En toen zei de stem: “Ik zal je zoveel Hyvers geven als er sterren aan de hemel zijn en deze hele site aan hen geven, en alle volken op aarde zullen wensen zo gezegend te worden als jouw Hyvers.”’

Gelukkig hoef je in de praktijk niet te wachten op goddelijke inspiratie. Naast de klassieke eurekamomenten zijn veel succesvolle innovaties nieuwe toepassingen van bestaande producten. Ook de eerste versie van Hyves was op zichzelf niets nieuws. Wel nieuw was de combinatie van bestaande onderdelen van Orkut, Friendster en Dodgeball, en enkele details. ‘Good artists copy, great artists steal’ is dan ook het motto van Floris.

Koen K., Floris R. van T. en ondergetekende zijn nog niet uitgestolen. Het idee dat het netwerk niet het doel op zich is maar een middel, lijkt steeds meer te kloppen. Veel populaire internetdiensten zijn een logische toevoeging voor Hyves. Een scholenfunctie à la Schoolbank bijvoorbeeld. Niet alleen foto’s delen maar ook afdrukken. Chat. E-mail?

Terwijl we vlassen op nieuwe onderdelen verspreidt de Hyves-epidemie zich verder. Het voelt alsof we in het karkas van een voortrazende raceauto zonder remmen zitten. Terwijl we hem op de weg proberen te houden, moeten we ook nog verder klussen aan de stoelen en het dak.

Reinoud is niet meer bang dat Hyves bijna af is. Al zijn tijd wordt opgeslokt door het bijschakelen van servers en het aanpassen van de software voor de steeds grotere ledenaantallen. Gelukkig heeft Koen het team versterkt met Boris Nieuwenhuis, een oud-collega van Koen bij HubHop. Boris wordt vrijgehouden om de website te ontwikkelen. Onze development-capaciteit houdt echter nog niet over voor een site die Nederland wil veroveren.

De gesprekken over de productplanning volgen dan ook een voorspelbaar patroon. Floris en ik hebben een lang verlanglijstje samengesteld van hoogst noodzakelijke en kansrijke onderdelen. En Koen zegt nee. Nee tegen 80 procent van de onderdelen. En daarna nee tegen 80 procent van de functies van de onderdelen die we wél gaan bouwen. Release early, release often. Door de eerste versies van functionaliteiten af te slanken kunnen we ze veel sneller live zetten. De reacties van de Hyvers die volgen zijn cruciaal bij het doorontwikkelen van de dienst. Zo vermijdt Koen de valkuil van te lang bouwen aan iets wat mensen eigenlijk helemaal niet willen.

Vervolgens werkt Floris de functionaliteiten die deze slachting overleven verder uit tot voorbeeldschermen, waarna Reinoud en Boris hierachter de code bouwen. Ironisch genoeg zien zijzelf zelden het nut van hun eigen werk in. Dat vindt niemand erg, ze weten zelf ze niet tot de groep behoren die vooroploopt met Hyves. We maken ons pas zorgen als ze wél enthousiast zijn.

==

‘Leuk die krabbels, maar wat heb ik nou aan Hyves?’ Als antwoord op die vooral onder ouderen vaak gehoorde klacht bouwen we in de zomer van 2005 functies die zelfs de grootste scepticus nuttig zal vinden. Belangrijkste troef is een marktplaats. In zijn bekende onderzoek The Strength of Weak Ties had Marc Granovetter aangetoond dat veel banen gevonden worden via weak ties: kennissen en vrienden van vrienden. Vaak verkeren zij in andere kringen dan jijzelf en je beste vrienden, waardoor ze meer horen. Hetzelfde argument zou moeten opgaan voor het vinden van kamers.

Een marktplaats op Hyves speelt hier mooi op in. Bovendien is het bij veel advertenties handig om te weten wíé er reageren. Je verhuurt je huis immers liever aan een vriend van een vriend dan aan een wildvreemde die je één keer hebt ontmoet.

Bij gebrek aan een betere naam noemen we het ook ‘marktplaats’. Stiekem zouden we het niet erg vinden als de e-Bay-dochter ons verbiedt die naam te gebruiken. We azen nog steeds op een David tegen Goliath-strijd. Naast publiciteit moet dat ook een mooie grap voor de Hyvers kunnen opleveren.

Tips, events en blogs staan ook op ons lijstje. Gelukkig blijkt Boris een tweede geheime wapen. Hij werkt al tien jaar als programmeur sinds zijn studie natuurkunde. Zijn productiviteit gaat schuil achter een schijnbare mañana mañana-mentaliteit. Hij sloft door het pand, waarbij niet zelden zijn beruchte bilspleet zichtbaar is, en maakt zich alleen druk als er geen vlees bij de lunch is. Of geen bier op de borrel. Zijn enige nadeel is zijn nonchalance. Die levert hem de bijnaam Frank de Boer op, naar diens rampzalige ‘tikkie-terugs’.

Als Boris sceptisch is, wordt hij nog zwijgzamer dan normaal. Jaren later vertelt een voormalige baas van Boris daarover een illustratief verhaal dat zijn cultstatus op Hyves HQ nog verder vergroot. Na de overname van HubHop had de kpn-manager een functioneringsgesprek met Boris. Dat raakte in een impasse, waarna de KPN’er een van zijn managementtechnieken inzette: het gesprek laten doodvallen en net zo lang zwijgen tot de gesprekspartner zijn verlies erkende door weer te gaan praten. Kroon moest echter bekennen dat hij bij Boris na minuten die een eeuwigheid leken voor het eerst in zijn carrière zelf de stilte verbrak omdat hij wist dat Boris dat sowieso niet ging doen. ‘Maar wat een geweldige programmeur!’

Dat compliment is des te bewonderingswaardiger omdat Boris verteld heeft zijn dagen bij HubHop na de overname van KPN te slijten met porno kijken en katers bestrijden. Na twee jaar was daar de lol af en stapte hij over naar Hyves.

Spottend neemt Boris de beschrijving van de nieuwe onderdelen van Floris in ontvangst. ‘Als jij denkt dat het gaat werken.’ Om vervolgens al na een paar dagen terug te komen om om meer werk te vragen. Mede dankzij het stoïcijnse bikkelen van Boris voegen we in juli 2005 blogs, marktplaats en tips toe onder de noemer Hyves 2.0.

==

‘Weet je wel dat we pas bij versie 1.054 zijn??’ Woedend loopt Koen ’s ochtends vroeg de kamer van Floris en mij binnen. ‘Een versienummer is een serieuze zaak, dat kun je niet zomaar veranderen!’ Om de nieuwe versie wat meer belang te geven heb ik deze in de mails naar journalisten Hyves 2.0 genoemd. Koen vindt dat een CTO een nieuw versienummer niet uit de krant moet vernemen. Dat klinkt niet onredelijk. Het versterkt de running gag dat Koen, Boris en Reinoud in de krant lezen wat ze gaan bouwen.

Er is meer fout gegaan. Bij de mail naar de media zitten screenshots van de nieuwe onderdelen. Deze plaatjes zijn afkomstig van de testsite omdat de onderdelen nog niet live staan als ik de mail verstuur. In mijn haast heb ik niet gezien dat de foto’s niet erg representatief zijn. Een verbaasde Reinoud vindt bij zijn ontbijt de plaatjes terug in de krant. ‘Heb je de foto’s wel eens van dichtbij bekeken? Staat een Osama die Bush vanachter n****, een naakte chick die een HTML-boek leest en een aanvraag voor woonruimte voor een Chinees met tien kinderen. Wat moet men wel niet van ons denken?’

Het verbod op dubieuze content op de testsite dat volgt houdt niet lang stand.

==

Het live zetten van Hyves 2.0 verloopt nog dramatischer. Bij een dergelijke ‘deploy’ is Hyves altijd uit de lucht terwijl de nieuwe software naar de servers wordt gekopieerd. Om de overlast zo veel mogelijk te beperken vindt dit ’s nachts plaats. De tests hebben uitgewezen dat het ditmaal één uur zou moeten duren, maar dat geeft geen zekerheid omdat de live-omgeving nooit helemaal na te bootsen is.

Hyves gaat offline om 23.00 uur. Om 0.02 zal Hyves 2.0 live staan, kondigen we opgewekt aan op de downpagina. Om middernacht meldt Reinoud echter dat we nog niet eens op een derde zijn. De spanning is om te snijden. Het voelt alsof we in een duikboot met problemen zitten. De communicatie afgesneden. Buiten is het donker. De nacht is lang terwijl Reinoud de voortgang opleest.

‘32 procent....’

‘33 procent...’

‘Het vertraagt.’

Koen, Reinoud en Boris turen geconcentreerd naar hun Matrix-achtige beeldschermen, alleen onderbroken om een slok bier te nemen. Floris en ik zeggen zo min mogelijk om hen niet te storen. Wij zijn er altijd bij, al hebben we weinig bij te dragen aan de technische operatie. We zijn er vooral om solidair te zijn. Bovendien kunnen we toch geen oog dichtdoen als de website down is.

Voor elke site is het vervelend om onbereikbaar te zijn, maar gezien ons verleden van storingen is het voor Hyves extra pijnlijk. Een offline website wordt door investeerders ook op een beduidend lagere waarde getaxeerd.

Wat als we niet meer online komen? Ik weet dat dat onzin is. Maar ik kan de vraag niet lang verdringen.

Was deze stress niet te vermijden? Natuurlijk. Of denk je dat de raad van bestuur van ABN AMRO elke maand een nacht de billen samenknijpt bij een deploy? Nieuwe websites van banken en andere belangrijke systemen worden eerst maandenlang getest. Helaas hebben wij die tijd niet en moeten we de testperiode beperken tot een paar dagen.

‘Het kopiëren is nu helemaal gestopt...’

Op de achtergrond klettert een speld. Er is een noodplan dat niemand leuk vindt. Maar hoe lang kunnen we doorgaan zonder zicht op een oplossing?

‘We kunnen de oude versie weer terugzetten. Dat kost maximaal een uur,’ stelt Reinoud voor.

‘En dan?’ antwoordt Koen. ‘De nieuwe versie langer testen en later misschien weer in deze situatie komen? Nee, we gaan het nu oplossen.’

Reinouds voorzichtigheid versus Koens impulsiviteit is een klassieke botsing op HQ.

‘We gaan door,’ besluit Koen.

Floris en ik voelen ons hulpeloos. We weten niet wie gelijk heeft, al weten we wel dat we deze discussie liever nuchter gevoerd zien worden.

Wij zitten niet als enigen in spanning, om halftwee stoppen de zestienjarige Menno en Tom ons een hart onder de riem:

==

Eeey Hyvers,

==

Helaas is het jullie niet gelukt om Hyves 2.0 live te krijgen om 0.02 uur :( Ik zat er echt op te wachten met nog iemand, want we vinden Hyves echt helemaal te gek. Maar ja we blijven nog tot 2.00 uur wachten en anders wensen we jullie veel succes met het nachtwerk :p

Hopelijk krijgen jullie ’m snel online :)

Good luck!!!!

Groetjes Menno en Tom :)

==

Het wordt al licht als om halfvijf de code eindelijk volledig gekopieerd is. Hyves is nog steeds uit de lucht terwijl wij de code testen op een aparte server. De ene bug wisselt de andere af. Pagina’s lopen vast of tonen helemaal niets, mail wordt niet verstuurd. Zelf zijn we ook kapot.

Over een paar uur begint de ochtendspits. We kunnen het vergeten dat we de Hyvers een foutloze website kunnen geven. Alle bugs oplossen en live zetten lukt nooit in een paar uur. De enige vraag is of het beter is om nu even te slapen of om eerst de ergste bugs te fixen. Floris en ik willen doorgaan. Koen vindt dat zinloos. Door de dichte deur van ons kantoor schallen onze verheven stemmen door het pand.

‘Sommige pagina’s zijn echt stuk nu. Laten we nog een uur doorgaan, dat fixen en dan gaan slapen,’ stelt Floris voor.

‘Dat heeft geen zin, we maken nu eerder méér fouten!’ vindt Koen.

Hij zit erdoorheen. Koen keert terug naar Boris en Reinoud in de techkamer. Een halfuur later beent hij zonder gedag te zeggen het pand uit. De ergste bugs zijn gefikst.

Drie uur later zitten we weer op onze post. Koen had gelijk dat hij wilde doorzetten. De oude versie terugzetten had veel vertraging betekend, nu blijft de schade beperkt tot onze nachtrust. De positieve reacties van de Hyvers geven zo’n energie dat de vermoeidheid en irritaties direct vergeten zijn.

‘Petje af! Prachtig mooi!’ oordeelt Tim. Erik *buigt*. Suzanne vindt het ‘eeeeeeeenig’ en Tom heeft er zelfs geen woorden voor. Ook Menno en Tom zijn tevreden.

==

Heeey :D

Jah de nieuwe Hyves is echt leuk geworden :) We hebben uiteindelijk nog tot 4 uur gewacht, maarja toen werden we wel moe :p Maar de nieuwe Hyves is echt een verbetering en was het wachten waard :) Het ziet er allemaal goed uit!

Complimenten voor jullie!!!

Groeten Menno.

==

Vier uur lang klikten de jongens hoopvol op ‘verversen’. Elke klik teleurgesteld. Het zal een zware schooldag zijn geweest. Voortaan bouwen we een ruime veiligheidsmarge in bij de verwachte tijd van online komen.

==

De Hyves-marktplaats groeit toch uit tot een erg populair onderdeel. Al na een week druppelen de eerste bedankjes binnen:

==

Ik wil bij deze Hyves bedanken voor het vinden van een kamer! Binnen een dag kreeg ik al een telefoontje van iemand die via Hyves had gezien dat ik een kamer zocht. Binnen een week was alles rond en aankomend weekend verhuizen. Wat is dit toch een geweldig systeem! Bedankt! Maarten

==

Anderen hebben nog meer geluk, zoals Menno vertelt aan het tijdschrift Nobiles:

==

Heel toevallig kwam ik tijdens het surfen op Hyves bij een vriend van een vriend terecht die een advertentie had geplaatst voor een interessante vacature. Ik heb een mail gestuurd en werd uiteindelijk aangenomen. Wat helemaal komisch is, is dat ik later weer op zijn pagina beland ben en deze keer had hij een driekamerappartement in de aanbieding. En ook dat heb ik gekregen, ik ben nu helemaal onder de pannen!

==

Een vriendin van Sigrid is na het hyven zelfs helemaal klaar:

==

Hallo, ik wilde even vertellen dat een vriendin van mij haar nieuwe kamer in Amsterdam en haar nieuwe baan via Hyves heeft (en ook nog een scharrelvriendje, maar dat is alweer aflopende zaak geloof ik). Grappig he wat Hyves allemaal wel niet doet met de mens :-D

Sigrid

==

De Hyves-marktplaats slaagt er zo inderdaad in om de vriendennetwerken nuttiger te maken dan alleen een communicatieplatform. De schaal van het succes is groter dan af en toe een mooi verhaal. Als je ernaar vraagt, lijkt een substantieel deel van de actieve Hyvers zelf ook een kamer, baan of partner via Hyves te hebben gevonden. Een meisje uit de kroeg vond een stage van een halfjaar in Australië. Een ander werd au pair bij Anouk in LA. Bij Anouk! In LA!

Zulke momenten behoren tot de mooiste van de historie. Miljoenen leden blijft onvoorstelbaar. Miljarden pageviews abstract. Maar als iemand je persoonlijk vertelt dat jouw creatie een bijdrage heeft geleverd aan zijn of haar leven, is dat heel bijzonder. Er moeten honderdduizenden verhalen zijn. Gelukkig is dat weer niet voor te stellen.

==

Het pimpen van Hyves-pagina’s, de volgende toevoeging, is een goed voorbeeld van hoe we nieuwe ideeën in producten vertalen. Op Hyves draag je uit wie je bent en wie je kent. Wat je doet en wat je leuk vindt. Deels onbewust profileren we ons zo binnen ons eigen sociale netwerk en creëren we een beeld voor onbekenden. Bijvoorbeeld wanneer je reageert op een appartement dat te huur staat. Of wanneer je met die leuke jongen aan het mailen bent. Of – al is dat nog even sciencefiction – als je straks een kroeg binnenloopt en op je telefoon ziet wie er nog meer zijn.

Qua design zijn de handen van de Hyvers echter gebonden. Hyves is net een virtuele kostschool: één oranjeblauw uniform voor alle één miljoen Hyvers. Saai en onpersoonlijk, niet erg des Hyves.

Voor ideeën voor gepersonaliseerde Hyves-pagina’s surfen we eerst naar het buitenland. Leden van Orkut en Friendster dragen ook een uniform, maar op Myspace ontbreekt enige dresscode. Gebruikers hebben ongelimiteerde vrijheid om hun pagina op te maken. Sommige pagina’s zijn ontworpen door professionele designers en bijna kunstwerken, maar vaker is het chaos. Leden kunnen niet alleen de kleuren aanpassen, maar ook bewegende plaatjes toevoegen, zoals glitterende hartjes en neonnamen. Nog onduidelijker is het als de belangrijkste blokken, zoals het vriendenoverzicht, zijn verplaatst. Zo is deze vrijheid de grootste zwakte van Myspace geworden. Tieners vinden het prachtig, maar iedereen ouder dan 25 heeft er moeite mee. Daarom is Myspace voor ons vooral een voorbeeld van hoe het niet moet.

Bovendien is het vormgeven zelf ook voor gevorderden. Er is alleen een groot open veld waarin codes geplakt moeten worden. Ik ken mijn beperkingen, zeker op IT-gebied, maar het lijkt niet ideaal dat ik er al niet uitkom. Het lijkt alsof het personaliseren bij Myspace nog steeds een beveiligingslek is in plaats van een functionaliteit.

Xanga, Amerika’s grootste blogging community, laat zien hoe het wel moet. Zonder enig verstand van html kun je op Xanga via een simpele interface je pagina vormgeven. Omdat gebruikers geen complexe bestanden kunnen uploaden, blijven de pagina’s rustig.

Wij kopiëren deze interface en voegen op dezelfde pagina een voorbeeldscherm toe waar je direct het resultaat van je aanpassingen ziet. Bovendien kunnen de onderdelen zoals krabbels, vrienden en foto’s niet verschoven worden, zodat chaos uitblijft. En mocht iemand denken dat roze letters goed uit de verf komen op een rode achtergrond, dan hebben we iets nieuws bedacht: op elke Hyve staat een reddingsboei die met één klik de standaard lay-out terugzet, waarna ook de volgende profielen in de normale Hyves-opmaak zijn.

==

Om meer inhoud aan de profielen te geven maken we het ook mogelijk om scholen, bedrijven en verenigingen toe te voegen. Het geeft meer informatie over een persoon en het maakt het ook makkelijker om vrienden terug te vinden. Bovendien betalen adverteerders meer geld als advertenties specifiek kunnen worden gericht op een opleiding, zoals afgestudeerde economen.

Schoolbank.nl biedt deze diensten al in Nederland aan voor zijn twee miljoen leden, maar heeft volledige toegang tot de site net betaald gemaakt, en dat geldt ook voor het versturen van berichten. Dat komt ons niet slecht uit. We gaan niet zover dat we het nieuwe onderdeel Hyves Schoolbank noemen, maar wijzen er bij de lancering op 1 november fijntjes op dat berichten sturen op Hyves wél gratis blijft.

==

De Hyves-schoolbankfunctie krijgt veel aandacht in de media. ‘De nieuwe schoolfunctie (is) uitgebreider dan Schoolbank.nl en gebruikers hoeven niet te betalen om gegevens in te zien,’ meldt Nu.nl.

Na een paar dagen blijkt Schoolbank.nl over minder zelfbeheersing te beschikken dan Marktplaats. Eindelijk krijgen we het aan de stok met een Goliath.

==

==

Schoolbankiers manen Hyves

Wat is dat toch met advocaten en Hyves? Hebben we net die sympathieke clown afgeschud (misschien moet zijn volgende partner een advocaat i.p.v. een acrobaat zijn), hangt de volgende advocaat aan de lijn!

==

Ditmaal is de opdrachtgever Schoolbank.nl. Of we Schoolbank niet meer willen noemen, op straffe van gerechtelijke stappen, dwangsom en schadeclaims...

==

Dit verbaast ons. Toen we onze scholenfunctie introduceerden was het heel makkelijk geweest om een persbericht te sturen met als titel ‘Hyves valt Schoolbank aan’. Want onze dienst is natuurlijk veel leuker en nog gratis ook... :-)

==

Maar dat vonden we eigenlijk te makkelijk. Dus beperkten we ons tot een berichtje op Hyves met Schoolbank meets Hyves, bedoeld als uitleg.

==

Oké, en misschien ook het subtiele ‘nationale primeur: berichten sturen naar klasgenoten is gratis’. :-)

==

Maar als dat ook te veel is, zullen we proberen om Schoolbank helemaal niet meer te noemen, goedzakken als we zijn. We zullen dus niet zeggen dat we onze functie met alle foto’s en krabbels veel leuker vinden dan Schoolbank. Je zal van ons niet horen dat we het bijzonder vinden dat Schoolbank eerst hard groeit en vervolgens de site steeds meer afschermt zodat leden gaan betalen om elkaar te kunnen spreken – maar misschien zien we dat verkeerd, wat zouden jullie van betaalde krabbels vinden?

==

En we zullen al helemaal niet zeggen dat we het apart vinden dat Schoolbank via advocaten communiceert terwijl we toch niet moeilijk te vinden zijn.

==

Aldus beloven we plechtig, maar niet nadat we bezorgd naar de nachtrust van de Schoolbankiers hebben geïnformeerd. Gelukkig schijnen de heren nog redelijk te slapen volgens hun advocaat.

==

PS Niets ten nadele van het advocatenkantoor trouwens, SOLV is 1 vd beste internetkantoren van Nederland!

==

De pers duikt op de rel, tot hilariteit van de Hyvers. ‘Hyves is met 1,4 miljoen leden een van de succesvolste sociale netwerken van Nederland. Wat is het geheim van hun succes? En waarom kregen ze deze week slaande ruzie met hun grootste concurrent Schoolbank.nl? Raymond Spanjar is een van de oprichters van Hyves en zat bij ons in de studio.’ Zo kondigt Radio 1 een item aan.

Na opmerkingen van de Hyvers dat Schoolbank.nl bang is, overwegen we om Schoolbang.nl te registreren en door te linken naar de scholensectie op Hyves. Sommige Hyvers zijn zelf advocaat en bieden aan om Hyves gratis te verdedigen.

Dat is niet nodig, we willen het niet verder op de spits drijven. Ons doel van een grappige rel en publiciteit is bereikt, nu is het mooi geweest. Schoolbank is echter niet de enige rel. Buiten de publiciteit zijn er tientallen relletjes, drama’s en incidenten, en al snel honderden, die veel meer tijd kosten.

==